Eksport standardu COBie z modelu BIM zabudowy jednorodzinnej

Construction Operations Building Information Exchange (pol. wymiana informacji o operacjach budowlanych) – „COBie” – to niezastrzeżony standard, który identyfikuje informacje niegeometryczne, które są niezbędne do wymiany zarządzanych informacji w trakcie opracowywania projektu w technologii BIM (ang. building information modeling, pol. modelowanie informacji o budynku). COBie najczęściej przedstawiany jest w formacie arkusza kalkulacyjnego. Pierwowzór został opracowany przez amerykańskiego inżyniera służącego wówczas w armii Stanów Zjednoczonych – Williama Easta, który w 2007 roku stworzył pierwszą wersję standardu COBie. Początkowym założeniem było utworzenie formatu, który poprawi wydajność zarządzania wojskową infrastrukturą. W latach następnych format był udoskonalany i przystosowywany do ogólnoświatowych standardów. Finalnie w 2011 roku format został zatwierdzony przez National Institute of Building Sciences (NBIMS-US – pol. Krajowy Instytut Nauk Budowlanych Stanów Zjednoczonych), po czym COBie jako format zaczął zyskiwać popularność poza granicami Stanów Zjednoczonych, głównie w Wielkiej Brytanii na co wpływ miało ogłoszenie przez rząd brytyjski strategii budowlanej, w której ogłoszono wprowadzenie do 2016 roku wymogu stosowania w projektach BIM (na poziomie 2 dojrzałości), gdzie informacje o projekcie, dokumentacji i danych przekazywane są w formacie COBie.

COBie jest kompatybilny z IFC (ang. Industry Foundation Classes – międzynarodowy standard udostępniania i wymiany danych BIM) oraz formatem .xls używanym do tworzenia arkuszy w programie Microsoft Excel. Istotną cechą formatu jest fakt, że nie zwiększa on ilości potrzebnych danych i informacji a jedynie umożliwia użytkownikowi je uporządkować i ustrukturyzować, tak aby były łatwiejsze do wykorzystania i ponownego użycia. COBie pomaga także zarejestrować ważne dane projektowe w punkcie wyjścia, tj. przed rozpoczęciem projektu. Takimi danymi mogą być: listy wyposażenia, okres gwarancji, części zamienne produktów, daty konserwacji.

Warto podkreślić, że plik COBie jedynie zawiera ustrukturyzowaną zawartość na temat użytych komponentów projektu budowlanego i pomaga je uporządkować. Plik COBie składa się z wielu arkuszy XML podzielonych na poszczególne zakładki wygenerowanych przy użyciu programu Microsoft Excel, które dokumentują informacje dotyczące poszczególnych zagadnień, np. atrybuty obiektu, szczegóły dotyczące produktów użytych do budowy budynku (gwarancja, wymagania konserwacyjne itp.). Łącznie dostępnych jest 21 zakładek z dodatkowymi arkuszami, które wymagają aktualizacji danych wraz z postępem projektu. Do każdego poszczególnego elementu można przypisać wybrane przez użytkownika atrybuty oraz dokumentację.

Zalety formatu COBie:

• Efektywne współdzielenie danych. Standard COBie wspiera współdzielenie informacji między użytkownikami, a także pomaga w zredukowaniu ponownego gromadzenia danych oraz umożliwia zminimalizowanie nieścisłości pomiędzy zestawami danych wykorzystywanych w projekcie.
• Zarządzanie danymi, w trakcie powstawania projektu budowlanego powstaje bardzo duża ilość danych, które dzięki formatowi COBie mogą być zorganizowane i zarządzane w prosty sposób.
• Przejrzystość zgromadzonych danych, które są zapisane w sposób jasny i przejrzysty, te same dane mogą być poddane różnym analizom.
• Łatwa dostępność edycji plików, najczęściej jest to Microsoft Excel – najpopularniejszy program do obsługi arkuszy kalkulacyjnych.

Wady formatu COBie:

• Niewystarczający rozwój technologii formatu COBie, zbyt mało specjalistów, którzy posiadają umiejętności poprawnego i bezbłędnego eksportu pliku IFC. Problem ten szczególnie istotny jest poza Stanami Zjednoczonymi, a więc również w Polsce i wynika on z niewystarczającego upowszechnienia formatu.
• Obecnie w COBie nie oferuje wsparcia dla projektów infrastrukturalnych takich jak: drogi, transport, inżyniera lądowa. Format COBie świetnie sprawdza się przede wszystkim w przypadku projektów kubaturowych.

Do przygotowania arkusza COBie pobrano i wykorzystano komponenty pochodzące z ogólnodostępnych internetowych bibliotek – konkretnie sprzęt z branży odnawialnych źródeł energii (OZE).

Do modelu BIM budynku jednorodzinnego wykonanego w aplikacji Autodesk Revit 2022 dodano następujące komponenty:

• panele fotowoltaiczne,
• magazyn energii,
• ładowarka samochodu elektrycznego,
• pompa ciepła.

Panele fotowoltaiczne

Wykorzystano ramkowe moduły fotowoltaiczne wyprodukowane przez firmę ML System, która projektuje i produkuje panele w Polsce. Użyte zostały dwa rodzaje modułów:  320 Wp Silver 1650×992, 450 HC Silver 2108×1048, które różnią się wymiarami oraz mocą paneli. Znajdują się one na południowej stronie dachu zaprojektowanego budynku, ich masa oscyluje pomiędzy 18 a 23 kg.

Na podstawie zaprezentowanych komponentów, za pomocą programu Revit oraz wtyczki do programu Revit „BIM Interoperability Tools” utworzono arkusz COBie. Wtyczkę instaluje się dość prosty sposób, a jej użycie nie wymaga specjalistycznej wiedzy. W celu zaprezentowania działania wtyczki użyto jedynie dwóch spośród 21 dostępnych zakładek, które zostały uznane za najważniejsze, są to: komponent (ang. Component), oraz atrybut (ang. Attribute). Zakładka komponent zbiera w jednym miejscu wszystkie użyte w projekcie produkty oraz przedstawia opisy zgodnie z wprowadzonymi przez użytkownika danymi, np. nazwa produktu, producent, krótki opis, data produkcji, wymiary itp. Można uznać tą zakładkę za jedną z najważniejszych spośród tych, które znajdują się w arkuszu kalkulacyjnym. Drugą zakładką są atrybuty, która przedstawia wszystkie komponenty w bardziej szczegółowy sposób, w zależności od klasy, do której dany podzespół jest przydzielony.

Konkludując, COBie może być przydatny podczas pracy nad samym projektem w celu zebrania wszystkich informacji na temat wykorzystanych przy projektowaniu komponentów w jednym miejscu (zgromadzenia najważniejszych i niezbędnych informacji o wszystkich lub wybranych obiektach). COBie może wspomóc codzienną pracę zarządzającego obiektem. Na przykład dzięki informacji na temat okresu gwarancyjnego poszczególnych sprzętów czy terminów wymaganych przeglądów zarządzający może odpowiednio zaplanować prace serwisowe czy konserwacyjne. Zalet standardu COBie jest więcej, a jego stosowanie z pewnością będzie się upowszechniać.