Wielobranżowe zastosowanie programu QGIS

System Informacji Przestrzennej – SIP (ang. Geographical Information System – GIS) to zbiór wielu elementów, które dzięki ściśle określonym zależnościom pozwalają lepiej zrozumieć, przeanalizować i zaprojektować otaczającą nas przestrzeń. Według definicji ESRI z 1990 roku – „GIS to zorganizowany zbiór sprzętu komputerowego, oprogramowania, danych geograficznych i personelu przeznaczony do zbierania, gromadzenia, aktualizacji, przetwarzania, analiz i wizualizacji wszystkich postaci informacji zlokalizowanych geograficznie.”

W ostatnich latach coraz większą popularność w Polsce zyskuje darmowe oprogramowanie QGIS. Zawiera ono wszystkie podstawowe narzędzia do analizy danych wektorowych (np. danych w formacie ESRI Shapefile – .shp) zawartych w bazach danych przestrzennych. QGIS pozwala również na wykonywanie map z wykorzystaniem danych rastrowych, a także na przeprowadzenie analiz 3D. Wykorzystując różne dane, program oferuje szeroki wybór narzędzi pozwalających na bardzo dobrą wizualizację danych, dzięki czemu mapy będące wynikiem analiz, stają się przejrzyste i czytelne. QGIS oferuje  możliwość wykonywania: operacji na atrybutach – np. selekcja według wybranych atrybutów, obliczeń opierających się o geometrię obiektu – np. liczenie długości lub pola powierzchni, a także prostych obliczeń statystycznych. Dodatkowym atutem jest możliwość eksportu danych w postaci zestawień w formacie tabelarycznym (np. arkusz Excel – .xlsx lub Open Document – .ods).

QGIS pozwala na eksport danych do różnych formatów wykorzystywanych przez szereg aplikacji. Jednym z nich jest możliwość eksportu warstwy wektorowej do formatu .dxf (ang. Drawing Exchange Format), który jest wykorzystywany w programach typu CAD (np. AutoCAD, GstarCAD). Ponadto do programu QGIS można również zaimportować warstwy w tym formacie. Dzięki temu możliwym jest obustronna wymiana danych pomiędzy popularnymi systemami GIS i CAD. Taka funkcjonalność niewątpliwie przyczyniła się do wzrostu popularności tego typu oprogramowania. Branże, które dotychczas pracowały tylko w jednym z wymienionych systemów, mogą zestawiać, porównywać i przesyłać wyniki swoich prac. Oczywiście wymiana danych w ten sposób nie odbywa się bezstratnie, jednak jest sporym ułatwieniem.

Obecnie bazy danych przestrzennych są tworzone, aktualizowane i udostępniane na potrzeby wielu branż gospodarki. Stało się to między innymi za sprawą europejskiej dyrektywy INSPIRE. Stopniowa implementacja przepisów pozwoliła na utworzenie i/lub zaktualizowanie wielu baz danych przestrzennych odnoszących się do różnych dziedzin i dyscyplin. Duża część danych dotyczących np. pokrycia terenu, ochrony środowiska, infrastruktury jest możliwa do pobrania w formacie .shp poprzez bezpośrednie udostępnienie danych lub za pomocą serwisu WFS (ang. Web Feature Service). Wiele instytucji udostępnia swoje dane np. na geoportalach i/lub za pomocą serwisów WMS (ang. Web Map Service) i WMTS (ang. Web Map Tile Service) umożliwiając ich przeglądanie.

Powszechny dostęp do tak wielu danych umożliwił szybki rozwój wielu branż i działających w ramach nich przedsiębiorstw. Połączenie wykorzystania systemów GIS i CAD oraz ogólnodostępnych danych umożliwiło dokonywanie szybszych i dokładniejszych analiz. Przykładem może być branża telekomunikacyjna, drogowa oraz firmy zajmujące się odnawialnymi źródłami energii. Wyznaczanie optymalnych miejsc lokalizacji szeroko pojętej infrastruktury technicznej, stało się dużo prostsze, dzięki wykorzystaniu analiz przestrzennych. Ponadto dzięki odpowiednim narzędziom w programach takich jak QGIS możliwe jest również uzyskiwanie i analizowanie wariantów alternatywnych dla konkretnych inwestycji o znanych parametrach.

Wykorzystanie QGIS stało się coraz bardziej popularne w planowaniu lokalizacji urządzeń wytwarzających prąd z odnawialnych źródeł energii (OZE). Dane wejściowe do tego typu projektów często pozyskiwane są w formacie wektorowym – pliki .dxf lub .shp. W związku z tym łatwo jest je przetworzyć używając prostych narzędzi, które oferuje program. Najczęściej wykorzystywanymi narzędziami w tego typu projektach są: bufory, przycinanie warstw, zamiana poligonów na linie lub linii na poligony.

Program zyskuje również na popularności w urbanistyce i planowaniu przestrzennym. Coraz większą rolę zaczyna odgrywać wykonywanie prostych analiz przestrzennych, które niejako są wymuszane przez zmiany w polskim prawie. Jeszcze kilka lat temu analizy przestrzenne w urbanistyce kojarzyły się np. z zagadnieniami środowiskowymi, analizowaniem przydatności terenu, badaniami nad rozlewaniem się miast, badaniem miejskiej wyspy ciepła oraz wyznaczaniem korytarzy napowietrzających. Obecnie zaczyna się tworzyć dane przestrzenne na poziomie uchwał o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP) i studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (SUiKZP), które swoim zasięgiem obejmują granicę terenu dla którego sporządzany jest dokument. Po wejściu nowej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym dojdzie obowiązek tworzenia kolejnych warstw np. takich jak: obszary uzupełnienia zabudowy, obszary zabudowy śródmiejskiej, tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania, linie zabudowy wraz z atrybutami zawierającymi informacje o obiektach.

Podsumowując, QGIS może być używany w wielu branżach. Udostępnianie danych dla wielu dziedzin w formie baz danych przestrzennych staje się coraz bardziej popularne. Pozwala to na uniknięcie wielokrotnego zbierania danych dla tego samego obszaru, a co za tym idzie usprawnia pracę. Zalet programu QGIS jest znacznie więcej, a dzięki temu że oprogramowanie jest darmowe i stale ulepszane, jego popularność i wykorzystanie będzie się stale zwiększać.

Dowiedz się więcej o możliwościach oprogramowania QGIS. Zapisz się na szkolenie i poznaj jego praktyczne możliwości.